Terug
Luister
- Gepubliceerd:
- Primair onderwijs
- Voortgezet onderwijs
- (Voortgezet) speciaal onderwijs
Meertaligheid benaderen als een kans in plaats van als probleem bevordert het leerproces en welbevinden van leerlingen.
Wat is bekend over meertaligheid?
In iedere klas zitten meertalige leerlingen. Meertalig ben je namelijk als je de competentie hebt om meer dan één taal te begrijpen en te produceren.Meertalig zijn dus niet alleen nieuwkomers of leerlingen met een migratieachtergrond, maar ook bijvoorbeeld leerlingen die thuis een spreektaal of dialect spreken of kinderen van expats. Ongeveer een kwart van de Nederlanders spreekt thuis overwegend een andere taal dan het Nederlands. Maar hoe kun je als leraar nu het beste omgaan met meertaligheid? Uit de wetenschap blijkt:
- Als je meerdere talen spreekt, zijn deze talen in je hersenen met elkaar verbonden. Dat betekent dat het (verder) ontwikkelen van iemands moedertaal voordelig is voor ontwikkeling in andere talen. Met andere woorden, het is dus zinvol iemands moedertaal niet te negeren, maar te benutten.
- Meertaligheid inzetten in de les kan op verschillende manieren. Je aanpak hangt af van het doel. Als je thuistalen inzet om het leren te bevorderen, kan je bijvoorbeeld gebruik maken van taalgerichte vakdidactiek en hierbij gebruik te maken van (meertalige) taalsteun. Als je taalbewustzijn wilt ontwikkelen, kun je meertalige lesactiviteiten inzetten. Maar als jouw doel is om te zorgen dat de leerlingen zich welkom voelen op school, kan de erkenning van hun taal (bijvoorbeeld door deze zichtbaar te maken in de klas of een begroeting in de taal te gebruiken) zelfs al voldoende zijn.
- Het benutten van meertaligheid heeft positieve effecten op cognitief vlak (zoals betere toegang tot de vakinhoud en betere taalontwikkeling) en op sociaal-emotioneel vlak (zoals meer zelfvertrouwen en meer motivatie).
Bij dit thema
Bekijk ook thema's specifiek over lezen
Gerelateerde onderwerpen
- Mondelinge taalvaardigheid
- Schrijfonderwijs
- Spelling- en grammaticaonderwijs
- Taal en lezen in het speciaal onderwijs
- Aandacht voor taal in zaakvak- en beroepsonderwijs
- Woordenschatontwikkeling van NT2-studenten
- Woordenschat
Contact over deze pagina
Madelon Anholts
Op deze pagina
- Bekend uit onderzoek
- Handvatten uit onderzoek
- Praktijkvoorbeelden
- Antwoorden op praktijkvragen
- Verder verdiepen
Overzicht van kennis uit onderzoek
Lees een overzicht van wat we weten uit onderzoek.
-
Meertaligheid in het onderwijs
NHL Stenden Hogeschool
Meertaligheid kan voelen als een grote uitdaging. Echter is het mogelijk om alle talen van leerlingen op een laagdrempelige wijze te verwelkomen en heeft het positieve effecten.
- PO VO (v)so
Handvatten uit onderzoek
Wil je zelf aan de slag met meertaligheid? Onderstaande handvatten helpen je op weg. Allemaal zijn ze onderbouwd met kennis uit onderwijsonderzoek.
-
Kans in Taal: de KiT
Werkplaats Onderwijsonderzoek Amsterdam, NRO
De aanpak 'Kans in Taal' helpt leerlingen bij het aanleren van nieuwe concepten in de schooltaal door voort te bouwen op wat de leerling al weet vanuit de thuistaal.
PO
Download
-
Lesactiviteiten meertaligheid
SLO
Lesactiviteiten gericht op het vergroten van het taalbewustzijn. Meertaligheid kan gebruikt worden om taalverwerving te bevorderen en leerlingen zich thuis te laten voelen in de klas.
PO
Lees verder bij SLO
-
-
Talige zaakvakken
Didactief
- PO
-
Webinar Moedertaal in het klaslokaal
Kennisrotonde.nl
- VO
-
Startpakket lessenserie NT2
Lowan Ondersteuning Onderwijs Nieuwkomers
- VO
-
Bekijk meer handvatten
Praktijkvoorbeelden
Waar moet je op letten wanneer je zelf aan de slag gaat met meertaligheid?Onderstaande praktijkvoorbeelden zijn ter illustratie en geven inzicht in onderbouwde en vernieuwende werkwijzen en interventies.
-
Aan de slag met translanguaging
NHL Stenden Hogeschool
Een voorbeeld van een les uit groep 5, waarbij alle talen die in de klas gesproken worden een plek krijgen. Ook gebruikt de leerkracht verschillende talen in haar instructie.
PO
Kijk hier de kennisclip
-
Kansen op de taalvriendelijke school
Didactief
Een netwerk van Taalvriendelijke Scholen laat de voordelen van meertaligheid in de klas zien. Leraren ervaren meer werkplezier en leerlingen zijn meer betrokken.
PO
Lees verder bij Didactief
-
Doorstroming leerlingen NT2
Platform Samen Onderzoeken
De doorstroming van leerlingen tussen schooltypen vormen vaak een probleem. Leerlingen landen niet altijd goed op de nieuwe school. Zie hoe de school ISK Ithaka dit probleem aanpakt.
VO
Bekijk de video
Antwoorden op vragen uit de praktijk
De Kennisrotonde is een uniek loket voor de beantwoording van jeugd- en onderwijsvragen met kennis uit onderzoek. Onderstaande vragen zijn eerder gesteld over dit thema.
Leerlingen in groep 3 kunnen het goed aan om gelijktijdig in twee talen te leren lezen en schrijven. Het kan zelfs sneller gaan dan wanneer ze beide talen na elkaar leren. Dat geldt vooral voor talen die qua klank en alfabet op elkaar lijken. Er zijn geen nadelen. Het is het effectiefst als leerlingen op jonge leeftijd starten met tweetalig spreken en ouders de ontwikkeling stimuleren van de taal die de kinderen niet op school spreken. Daarnaast moeten leerkrachten beschikken over specifieke expertise over meertaligheid.
Bij jonge leerlingen bevordert het inzetten van de moedertaal de woordenschat in de tweede taal. Het is waarschijnlijk dat dit ook geldt voor oudere leerlingen. Want, als woorden uit verschillende talen met elkaar verbonden worden in de hersenen, verwerkt de persoon deze woorden efficiënter en leert hij of zij de woorden makkelijker. Wanneer leerlingen hun moedertaal in de klas mogen gebruiken, bevordert dit het leren van het Nederlands en het begrip van de lesstof van andere vakken.
Nt2-leerlingen in de vo-leeftijd bereiken doorgaans een minder hoog onderwijsniveau dan andere leerlingen. In Nederland is het de bedoeling dat nieuwkomers zo snel mogelijk in het regulier onderwijs instromen en dat blijkt niet optimaal. Wat wel positief bijdraagt aan de ontwikkeling van nieuwkomers zijn onder andere een goede intake, en veiligheid en steun bieden tijdens de onderwijsloopbaan. Meertaligheid stimuleren en inzetten, is voor het leren beter. Dat geldt ook voor het aanbieden van de nieuwe taal in een vakcontext of anderszins zinvolle inhoud. Ook helpt het nieuwkomers in heterogene groepen te laten werken, mits goed gefaciliteerd door de docent. En ga ervan uit dat ouders positief betrokken zijn, ook al is dat niet meteen duidelijk.
Het is voor de taalontwikkeling beter als leerlingen met een andere eerste taal dan het Nederlands direct instromen in het reguliere onderwijs. Deze NT2-leerlingen hebben minimaal vier jaar nodig om op hetzelfde niveau te komen als hun leeftijdsgenoten. In een aparte taalklas missen de leerlingen de rijke input van Nederlandstalige klasgenootjes. Het is wel nodig dat er in het reguliere onderwijs een positief, inclusief schoolklimaat heerst met ruimte voor de moedertaal. Dat geldt voor NT2-leerlingen van alle leeftijden en alle achtergronden. Belangrijk is verder dat ze langdurig en systematisch extra taalondersteuning krijgen van een NT2-specialist.
Basisschoolleerkrachten kunnen leerlingen die het Nederlands niet goed beheersen op verschillende manieren bij de reguliere zaakvaklessen betrekken. Bijvoorbeeld door hen voorafgaand aan de les de belangrijkste woorden te leren. Ook kan de leerkracht de uitleg in het Nederlands geven, de lesstof versimpelen en moeilijk lesmateriaal overslaan. Leerlingen kunnen antwoorden in het Engels of in hun moedertaal en dat antwoord naar het Nederlands vertalen.
Bekijk meer antwoordenStel jouw vraag
Verder verdiepen op dit thema
Hieronder vind je een selectie van uitgebreide handboeken, wetenschappelijke studies en andere verdiepende kennisbronnen.
-
Diversiteit in de klas leren benutten
Werkplaats Onderwijsonderzoek Amsterdam
Hoe kunnen leerkrachten leren om diversiteit in de klas te benutten voor het creëren van een inclusieve leeromgeving? Dit rapport doet verslag van een onderzoek waarin deze vraag centraal stond.
PO
Lees verder bij Kohnstamminstituut
-
Meertalige leerlingen ondersteunen in het leesonderwijs
Stichting Lezen
Welke kennis is er beschikbaar die onderwijsprofessionals helpt bij het ondersteunen van meertalige leerlingen in het lezen met begrip en het bevorderen van hun leesmotivatie? Lees de conclusies.
PO VO
Download
-
Meertaligheid in primair en voortgezet onderwijs
SLO
Wat is de rol van meertaligheid in de samenleving en de Nederlandse onderwijspraktijk? Wat is het overheidsbeleid? Lees de stand van zaken en curriculaire aanbevelingen.
PO VO (v)so
Lees verder bij SLO
Bekijk meer verdiepende bronnen
Bij dit thema
Bekijk ook thema's specifiek over lezen
Gerelateerde onderwerpen
- Mondelinge taalvaardigheid
- Schrijfonderwijs
- Spelling- en grammaticaonderwijs
- Taal en lezen in het speciaal onderwijs
- Aandacht voor taal in zaakvak- en beroepsonderwijs
- Woordenschatontwikkeling van NT2-studenten
- Woordenschat
Contact over deze pagina
Madelon Anholts
-
Op de hoogte blijven?
Meld je aan voor de nieuwsbrief voor updates.
